Gĩcicio
Gĩcicio, kĩrĩa no kĩtagwo kĩrora(kana 'cilola' na rũthiomi rwa Bemba), nĩ kĩndũ kĩrĩa kĩrĩ ũhoti wa gũkongoea mbica. Ũtheri ũrĩa ũkubũkaga kuuma gĩcicio-inĩ ũkoragwo na mbica ya kĩndũ o gĩothe kĩrĩ mbere ya gĩcicio kĩu, na gĩcoka gĩgĩkinya maitho-inĩ ma mũndũ kana kamemeiya(kamera). Icicio igariũraga njĩra ũtheri na mũkunga wĩna mũruna mũkaranu na njĩra ĩiganaine na ũrĩa ũtheri ũrathiĩ. Ũndũ ũcio nĩ ũhotithagia mũndũ kwĩrorera kwĩyona kana kuona indo iria irĩ thutha wao, kana o na indo iria irĩ mwena wa kũraihu nja ya mbugi manjarara. Icicio cia ndũire ciakoretwo kuo kuuma tene, ta ũthiũ mũhenia igũrũ rĩa maaĩ, no andũ nĩ makoretwo magĩthondeka icicio kuuma indo-inĩ itiganĩte kwa ihinda rĩa mĩaka ngiri nyingĩ, ta mahiga, ngera, na ngaũrũ. Icicio cia mahinda maya, indo ta betha kana iwoyi (aluminium) nĩ cihũthĩrĩtwo mũno tondũ wa mũkubũko wayo mũtũgĩru, igathĩkĩtwo gĩkaũro-inĩ gĩkembu: tondũ nĩkĩnyoroku na kĩmata.
Gĩcicio nĩ kĩkubũkia makũmbĩ.
Rĩrĩa mũndũ arora gĩcicio, nĩ onaga kĩonereria kĩa kĩndũ kĩrĩa kĩonagwo na maitho manjarara, kĩrĩa kĩonekaga gĩcicio-inĩ kĩũmbagwo nĩ ũtheri ũrĩa ũheniagio kana gũcerehũrwo nĩ kĩndũ kĩu. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga andũ mone atĩ indo icio irĩ thutha wa gĩcicio kana (rĩmwe na rĩmwe) mbere yakio. Rĩrĩa ũthiũ wa gĩcicio wĩna mũkurungo (kwaga kĩeni), gĩcicio no kĩhaane ta ndurumeni ya gũkubũkia. Gĩcicio gĩa nyakĩeni kĩonanagia mbica ya woma itarĩ ũcuke, no gĩcicio nyakurunga nĩkĩogothags mũhianĩre wa mbica na njĩra mĩthemba mĩna ya ũtunguho, no nĩkoragwo ĩgĩkindĩria mitugo ya mbica ta mĩhari, ũruru, rangi, Gũkenga na mũhihanĩre.
Gĩcicio nĩ kĩhũthĩrĩtwo mũno kwĩthũrims, ta hĩndĩ ya kwĩharĩria. Ũhũthĩri ũyũ, ũrĩa wambĩrĩirie tene, nĩ ũkuruhanaga na maũhũrĩro mangĩ magemio-inĩ na waaki-inĩ. Ningĩ icicio nĩ cihũthĩrĩtwo kuona indo ingĩ itangĩoneka wega nĩ ũndũ wa mĩhĩnga; ta icicio cia kĩndiĩ cia gũcũthĩrĩria thutha cia ngari, icicio cia kũrangĩra igathĩkĩtwo Ng'ũndũ-inĩ na thĩinĩ wa nyũmba na icicio iria cia Mũrigitani wa magego. Ningĩ icicio nĩ cihũthĩrĩtwo kũrũmbũiya mĩro ya Gĩkoingũa ta telescopes, lasers, kamera, periscope, na indo cia iganda.
Kũringana na ũgwati wa kũhũũra kĩonereria, nĩ kuonekaga atĩ kũhũũra gĩcicio nĩ kũrehaga mĩaka mũgwanja ya kĩeha.
Ciugo "gĩcicio" na "mũkubũkia" no cihũthĩrũo harĩ indo iria cionanagia mĩthemba ĩngĩ o yothe ya makũmbĩ. Gĩcicio kĩa mũanio kĩkubũkagia makũmbĩ ma mũgambo. Icicio cia mĩgambo no cihũthĩrũo gũtura macini ta microphone cia parabolic, gũthuthuria mũthiithũ wa thĩ, sonar, na gũthuthuria rungu rwa iria.