ND

4.1.1 nda

mũhuko ũrĩa irio itonyaga ciahĩtũka mũmero na nĩkuo irio ithĩyagĩrwo; gĩtathira; ihu

4.1.2 ndaa

gatambi kehithaga njuĩrĩ-inĩ cia andũ kana guoya-inĩ wa nyamũ gakamanyua thakame

4.1.3 ndahi

kĩndũ gĩthondeketwo na rũhĩa kana rũngũ kana kĩndũ kĩngĩ ta kĩu kĩhũthagĩrwo gũtahia indo ndweku

4.1.4 ndahi

karũgi kanini ka mũhĩrĩga wa ngigĩ

4.1.5 ndaihu

ĩ na mũigana mũtambũrũku mũno

4.1.6 ndaka

maĩ na tĩĩri itukanĩtio igatondora

4.1.7 ndamathia

nyamũ ĩhana nyamũ ya thĩ kana kĩũngũyũ yatũraga njũĩ-inĩ imwe na nĩ yarĩ ya bata nĩ ũndũ wa igongona rĩa ituĩka - leviathan

4.1.8 ndara

rũtara rwa gũcinĩrwo nyama

4.1.9 ndarĩria-ciugo

handũ hacokanĩrĩirio ciugo na ũtaũri wa cio mũhano: ndarĩria-ciugo ĩno nĩ ũgo wa Mwĩthaga wa mbarĩ ya kondu

4.1.10 ndarĩria-gĩĩko

ciugo itaragĩria mwĩkĩre wa gĩĩko kĩna na ikaheana mwerekera ũrĩa gĩĩko kĩu kĩoete mũhano:nĩhiũ mũno

4.1.11 ndarĩria-rĩtwa

ciugo itaragĩria ũrĩa ngweta-rĩtwa ĩtariĩ mũhano: Wanjirũ nĩ kĩrorerwa

4.1.12 ndara-gĩthaka

nyamũ cia gĩthaka irĩa irĩaga mahuti ma gĩthaka

4.1.13 ndare

maciaro ma mũtĩ wa mũtare

4.1.14 ndari

ngo; gĩthuma; ciugo irĩa ihũthagĩrwo ũtari- inĩ ta ĩmwe kana ikũmi

4.1.15 ndarĩ

kĩgera kĩhũragĩrĩrwo mahiga-inĩ kana ngũ- inĩ igĩatũrwo

4.1.16 ndarwa

rũa rwa nyamũ ĩthĩnjĩtwo

4.1.17 ndathĩ

thandĩ

4.1.18 ndathimi

maũndũ maria mekagwo marongoreirie kũrehe kĩrathimo; irathimo irĩa andũ matugĩtwo na cio

4.1.19 ndaya

ndaihu mũhano njuĩrĩ ya Kĩmathi wa Waciũri yarĩ ndaya mũno

4.2.1 ndebe

mbini; mathaga ma kuonania gĩkĩro ta kĩa njamba cia ita ndegwa ng'ombe ng'imaru ya njamba

4.2.2 ndeme

ĩ temetwo

4.2.3 ndemwa

njano iria ihũthagĩrwo gũcana ũhoro mabuku-inĩ

4.2.4 ndengũ

mũmera kana maciaro maguo makoragwo marĩthanda cia rũnyeni kana cia gĩtĩĩri mĩhĩrĩga-inĩ ĩmwe

4.2.5 ndereti

ũhoro mũna wa kwarĩrĩrio o mwaria aheane meciria make thutha-inĩ kũgĩe na ũiguano ũmwe

4.2.6 nderu

njuĩrĩ irĩa imeraga thĩa-inĩ cia andũ

4.3.1 ndi

kiugo kĩnyitithanagio na ciugo cia gĩĩko kuonania mwaria harĩ ũndũ ategwĩka mũhano: ndi gũũka

4.3.2 ndĩ

kiugo kĩongagĩrĩrwo ciugo-inĩ cia kwarĩrĩria kũndũ kuga mwaria e handũ hana mũhano: ndĩ kuo; kiugo kihũthagĩrwo nĩ mũndũ akĩyarĩrĩria we mwene muhano: ndĩ mwega

4.3.3 ndĩa

igongona rĩa gĩkeno rĩa andũ kũrĩanĩra me hamwe

4.3.4 ndiga

thiĩ ũtarĩ na niĩ

4.3.5 ndigana

ndiekire ũndũ mũna

4.3.6 ndigana

mũrimũ ũnyitaga mahiũ

4.3.7 ndigi

mbutha ciogothetwo ta irĩa itumaga mĩkwa kana irĩa ciohaga iratũ

4.3.8 ndigiri

nyamu ĩkoragwo mĩciĩ-inĩ ĩhũthagĩrwo gũkuua mĩrigo ĩhana wambũi mũrĩndũ no ĩ mũcora ciande-inĩ na ũngĩ umĩte ngingo- inĩ ũgaikũrũka ng'ong'o-inĩ

4.3.9 ndigĩrĩri

irĩa itigarĩrĩire

4.3.10 ndigithũ

nyũngũ ya rĩũmba ĩ mũromo mũraihu mũceke ya kũigĩrwo maĩ

4.3.11 ndigwa

ũkuĩrĩirwo: rora mũtumia wa ndigwa na mwana wa ndigwa

4.3.12 ndiho

kĩndũ kĩhũthagĩrwo kũriha kana kũhũra

4.3.13 ndĩho

kiugo kĩhũthagĩrwo kuuga mwaria e handũ harĩa hararĩrĩrio

4.3.14 ndiho

thiarĩ nditũ ĩicũhĩtio kuma mũtĩ-inĩ ĩhũthagĩrwo kũhũra rũa rwa gũthondeka ngo

4.3.15 ndiira

ihĩndĩ na nyama ĩrĩa ĩhana ta gĩthiũrũrĩ thutha wa ikinya rĩa mũndũ na nĩyoĩtiraga mũndũ akahota kũrũgama

4.3.16 ndũra-thĩ

mũndũ mũtwaranaga etuĩte mũrata no aragũthugundĩra ũũru: mũrĩa-ng'ũrũ ndiku ĩtobokete thĩ kũndũ kũraya

3.3.17 ndindĩko

kĩndũ gĩthiaga gĩatindĩkwo ndindĩko kĩndũ gĩthiaga gĩtindĩkwo

4.3.18 nding'oing'o

kĩũmbe gĩikaraga marima-inĩ kĩenjaga hakuhĩ na mai ma nyamũ ta ng'ombe kĩmagaragaragia magatuĩka gĩthiũrũrĩ

4.3.19 nding'ũri

andũ marĩ hinya na igweta

4.3.20 ndini

Gĩthweri dini mawĩtĩkio makoniĩ ngai na mĩtaratara yamo

4.3.21 ndĩra

andũ arĩa mũkonainie naothakame mwena wa maitũguo

4.3.22 ndirĩ

ciugo ihũthagĩrwo nĩ mũndu kuuga kĩria kĩrarĩrĩrio ndakĩgwatĩire muhano: ndirĩ mbũri

4.3.23 ndiro

handũ harĩa haigagwo irio na indo cia kũrĩra: thegi ndirũ mũtino mũnene ndirũ maũndũ mooru makorete mũndũ atangĩhota kũmegirĩrĩria tiga ekire ũrĩa agĩrĩirwo

4.3.24 ndĩthĩ

gũkorwo mwĩrĩ mũgima ũtarĩ mũhumbe

4.3.25 nditimũrano

gũteng'erania ta he kĩndũ kana ũndũ ũrorĩrwo

4.4.1 ndoco

marĩhi metanĩtio nĩ ũndũ wa mũndũ gwĩka kana kwaga gwĩka ũndũ mũna mũhano: ndoco ya ũtharia nĩ mbũri ikũmi

4.4.2 ndogo

rĩera riumaga kĩndũ-inĩkĩrahĩa, kaingĩ rĩ rĩirũ kana rĩ rĩa kĩbuu

4.4.3 ndonyi

mũhanĩre wa tũrima andũ maciaragwo natuo makai-inĩ mao

4.4.4 ndore

mũgambo ũrĩa ũrurumaga mũndũ kana nyamũ ya thuria

4.4.5 ndoro

ndaka ndorogonye mathaga ma mũirĩtu ũtarĩ mũhiku makuonania ũthingu wake

4.4.6 ndorothi

karung'o ka mũtĩ kanagĩtwo gaikagio nĩ ihĩĩ irongoreirie kwagararia mũtĩ wa mũgumo nĩguo ikarue

4.4.7 ndotono

thiarĩ ĩthondeketwo na mũtĩ ũtarĩ mũtungu (ũtungu wa guo nĩ ta wa rũthanju) ũkũrĩtwo na mĩri, wĩ na mũri mwariĩ ũrĩa ũicũhagio ũgatuĩka gĩtina gĩa thiarĩ ĩyo

4.5.1 ndu

kiugo gĩa gũtarĩria kũgwa mũhano: aragũire ndu; kiugo gĩa gũtarĩria kũringwo mũhano: aragũthirwo ndu na thiarĩ 4.5.2 ndua

Nĩ ya mũhĩrĩga ũmwe na kĩnya no mũromo wayo ũtinagĩrio gĩtina-inĩ kĩa mũcũrĩ nĩguo ũkorwo wĩ mwariĩ

4.5.3 nduba

nyamũ ndĩa nyama ĩ maguanyĩrĩ mwĩrĩ wayo (rĩtwa rĩrĩ no rĩkorwo rĩ rĩa kĩhumo gĩa Kĩhibirania nĩ ũndũ mamĩtaga dob) Kĩngeretha -Bear

4.5.4 ndũci

thiarĩ nditũ ya gũthiĩ ita

4.5.5 ndũgamĩrĩra-rĩtwa

ciugo irĩa irũgamaga ithenya rĩa rĩtwa rĩa kĩndũ, kũndũ kana handũ mũhano: nĩ niĩndoya ndũgĩra marima marĩa ciana ciatũragwo gũtũ-inĩ; ithaga rĩrĩa rĩkagĩrwo ho

4.5.6 ndũgũ

ngwatanĩro ya wendo gatagatĩ ka mũndũrũme na mũndũ-mũka; ũrata mũnene; rĩtwa rĩtanagwo nĩ arata mendaine mũno nduhi indo iheanĩtwo na ũtugi

4.5.7 ndũhiũ

gĩkeno kĩnene gĩa gũkũngũiya kana gũkenera ũndũ mũna

4.5.8 nduma

gũkorwo gũtarĩ ũtheri; ũndũ mũna gũkorwo ũtarĩ mumbũku kana ũkĩmenyeka ũrĩa ũtariĩ

4.5.9 ndũma

irio igethagwo mũri-inĩ wa mweũ ndumbĩrĩra riko rĩa kũrugĩrwo rũgendo-inĩ

4.5.10 ndume

ndegwa

4.5.11 ndũmĩrĩri

ũhoro ũheanĩtwo nĩguo ũkinyĩrio mũndũ kana andũ ana

4.5.12 ndumo

nyĩmbo cinagwo mũthenya ũmwe mbere ya mũthĩ wa irua

4.5.13 ndumo

ndũhiũ ya kũina na gũkũngũiya nĩ ũndũ wa mambura mana ta ma irua

4.5.14 ndumo

handũ hatumĩtwo na ndigi: kĩrema gĩa gũtumwo

4.5.15 ndundu

kĩũngano kĩa andũ maiguanĩire kũrũmĩrĩra mĩtaratara mĩna na mũndũ nĩguo atonye thĩiniĩ wao no kinya arũmĩrĩre makinya maria maheanĩtwo nĩo

4.5.16 ndundu

nyoni yũmbũkaga ũtukũĩmaitho manene makoragwo mbere ya ũthiũ wayo

4.5.16 ndune

kĩndũ kĩ na rũnyaga rũtune ndungata mũndũ ũrutagĩra mũndũ ũngĩ wĩra akagunĩkaga na gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩa umithio wa wĩra ũcio na mwene wĩra amuoyaga ta ũmwe wa andũ a nyũmba yake

4.5.17 ndũnyu

handũ harĩa andũ macemanagia nĩguo mendanĩrie indo

4.5.18 ndũrĩrĩ

andũ matarĩ a rũrĩrĩ rũmwe

4.5.19 ndũrũme

ng'ondu ya njamaba ng'imaru

4.5.20 ndurumeni

kĩndũ kĩhũthagĩrwo kuona nakĩo indo i kũraya ikoneka ta irĩ hakuhĩ

4.5.21 ndururumo

maĩ ma mĩ maratherera makagwa kuuma handũ igũrũ

4.5.22 nduthi

marima maratuthũka mwaki kana me na mũrurumo wa mwaki; ngari ya magũrũ merĩĩtwarithagio na maguta 4.5.23 nduthũki

kĩndũ gĩtũrĩkaga na mũrurumo mũnene kaingĩ ta irĩa ihũthagĩrwo mbara-inĩ

4.5.24 ndũti

mũndũ ũtarĩ mũthaka: njong'i

4.5.25 ndutu

kĩũmbe kĩnyuaga andũ na nyamũ thakame na kĩrekagia matumbĩ makĩo mĩĩrĩ-inĩ ya andũ kaingĩ twara-inĩ twa moko na magũrũ

4.5.25 ndutura

Roho mũtheru ũkĩgwĩra Njĩcũ ta ndutura -mbica ya Almeida Júnior

nyoni ĩtarĩ nene mũno yũmbũkaga ikĩhũrithanagia mathagu mayo na nĩ yoyagwo nĩ Agĩkũyũ ĩ ta mũhiano wa wathĩki

4.5.26 nduutu

mũrimũ ũgĩaga mbembe igakũrĩrĩrwo nĩ inyamũ ikuhĩrĩirie kũhaana makunũ handũ ha thanda cia mbembe; mĩtunda ya kũhũrwo ndwara kĩrĩa kĩmeraga mĩthia-inĩ ya ciara; kĩrĩa gĩkoragwo mĩthia-inĩ ya magũrũ ma nyoni na nyamũ imwe ta mĩrũthi ndwari ũndũ ũhatagĩrĩria mwĩrĩ ũkarwara ndwere mũthia wa kĩndũ kĩaraganu ta iria