John Wycliffe

From Wikipedia

  'John Wyclif' (/ˈwɪklɪf/; ningĩ nĩ aandĩki a Wyclif, Wickliffe, na mĩthemba ĩngĩ [lower-alpha 1]; c. 1328 - 31 December 1384) [1] aarĩ mũgĩ wa maũndũ ma gĩthomo wa kĩngiriki, mũtabuti wa Bibilia, mũgarũri, mũthĩnjĩri Ngai Mũkatoleki, na profesa wa seminari thĩinĩ wa University ya Oxford.  Aatuĩkire mũrutani warĩ na igweta inene thĩinĩ wa atongoria a ndini ya Gatoreki karine-inĩ ya 14 na nĩ onagwo ta arĩ mũndũ warĩ mũtongoria wa ndini ya Gĩkristiano kĩa Protestantism.  Wycliffe nĩ aareganire na ũhoti wa atongoria a ndini, arĩa maathire na mbere kũgĩa na hinya bũrũri-inĩ wa Ngeretha, [2] na akĩmenereri ũhoro wa ũtonga mũnene wa atongoria a kanitha.

Wycliffe nĩ aendekithirie Bibilia ĩtaũrio na rũthiomi rwa andũ aingĩ. Kũringana na rũgano rũu, Wycliffe nĩ erekanire kũruta Bibilia ya Kĩngeretha ya gatagatĩ kuuma Vulgate, ĩrĩa rĩu ĩtagwo Bibilia ya Wycliffe. O na gũtuĩka no kũhoteke nĩ we mwene warũmbũire ũtaũri wa Injiri ya Mathayo, Marika, Luke, na John, no kũhoteke nĩ we wahũthĩrire Maandĩko mothe ma Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ. O na kũrĩ ũguo, nĩ kuonekaga atĩ andũ arĩa maarutaga wĩra hamwe nake nĩ maataũrĩte Kĩrĩkanĩro gĩa Tene. Bibilia ya Wycliffe nĩ yacomoririo mbere ya mwaka wa 1384.[3]

Wyclif akĩtuga 'athĩnjĩri Ngai ngĩa' gĩtabuto gĩake kĩa bibilia ya William Frederick Yeames, ĩrĩa yacabĩtwo mbere ya mwaka wa 1923.

Wĩra[edit | edit source]

John Wycliffe mbica ya Scriptor Majoris Britanniæ (1548) e Bale
  • The Last Age of the Church (1356) Riika rĩa mũthia rwa kaKanitha.
  • De Logica ("Ũhoro wa ũgo") 1360
  • De Universalibus ("ciĩgiĩ ndunyũ") 1368
  • De Dominio Divino (1373)
  • De Mandatis Divinis (1375)
  • De Statu Innocencie (1376)
  • De Civili Dominio (1377)
  • De Ecclesia ("Ciĩgie Kanitha-inĩ") 1379
  • De veritate sacrae scripturae (Ũhoro Wĩgiĩ Ma ya Maandĩko Matheru) 1378
  • Ũhoro wĩgiĩ Ũtungata wa Athuri 1378
  • De apostasia ("Ũhoro wĩgiĩ ũremi") 1379
  • De Eucharistia (Ũhoro wĩgiĩ Ũkaristi") 1379
  • Kũregana na Aciari (1380)
  1. For a recent biography see: Andrew Larsen, John Wyclif c. 1331–1384, in Ian Christopher Levy (ed.), A Companion to John Wyclif.
  2. Lacey Baldwin Smith, This Realm of England: 1399 to 1688 (3rd ed. 1976), p. 41
  3. See Mary Dove, The First English Bible (Cambridge, 2007), and Elizabeth Solopova (ed.), The Wycliffite Bible (Leiden, 2016).