Radoje Domanović

From Wikipedia

Radoje Domanović (mweri wa ĩrĩ 16, 1873 – mweri wa kanana 17, 1908) ararĩ mwandaki wa Serbia, mwandĩki wa mohoro na mũrutani, na mũno mũno akĩgĩa ngumo nĩ ũndũ wa ng’ano ciake cia kwarahũra.

Rũgano rwa mwandĩki[edit | edit source]

Radoje Domanović nĩ aaciarĩirũo itũra-inĩ rĩa Ovsište gatagatĩ ka Serbia. Akĩrĩkia cũkũrũ ĩrarĩ Kragujevac, na agĩthomera Filosofia shũkũrũ-inĩ wa Yunivasĩtĩ ya Belgrade, kũrĩa arerutire rũthiomi rwa Serbĩa na historia. Kũambĩrĩria 1895 ngĩya 1898 Domanović ararũtaga wĩra arĩ mũrutani wa rũthiomi rwa Serbia na maũndũ ma tene ma Serbia ya mwena wa mũhũro.

Ihinda rĩu aarutanaga rĩ, nĩ aambĩrĩirie kũandĩka ng’ano ciake cia kwarahũra. Nĩ ũndũ wa wee gũkũrwo arĩ mwena-inĩ wa gũkararia rĩ, nĩ aabutirwo wĩra na agĩthamĩra Belgrade marĩ hamwe na famĩrĩ yake. Bũrũri-ini wa Belgrade akĩambĩrĩria kũruta wĩra wa wandĩki wa mohoro ngathĩti-inĩ cia ũteti na mabũkũ, akĩandĩka mohoro ma ũteti na ng’ano cia kwarahũra agitharĩkĩra na kũũga ma wa ũhinga wa ũtongoria wa hĩndĩ ĩyo. Radoje akĩmenyekana mũno nĩ ũndũ wa gũcabithia ng’ano iria irendetwo mũno ta “Mũtongorĩa” (1901) na “Stradija” (1902). Nĩ ũndũ wa ũrĩa araaragia ũhoro wa ma ategwĩtigĩra akĩgĩa ngumo mũno ta mũbingani mũnene wa ũthamaki wa Obrenović na mbũtũ cia kũregana na ũgarũrũku.

Thutha wa mogarũrũku ma 1903 rĩ, Domanović akĩandĩkwo wĩra ta mwandĩki wa Ũtungata wa Gĩthomo, na thirikari ĩrĩa njerũ ĩkĩmũĩtĩkĩria gũthiĩ Njĩrĩmani mwaka ũmwe agathome gĩthomo kĩa mwanya, na agĩikara mũno taũni-inĩ Munich. Rĩrĩa aacokire kwao Serbia rĩ, Radoje ndakenirio nĩ gũkora gũtiarĩ na mogarũrũku andũ-inĩ. Akĩambĩrĩria gũcabithia mohoro ma ũteti, “Stradĩja”, harĩa arathire na mbere na kũmenereria ũtongoria ũcio mwerũ, no wandĩki wake ndwahũtirie andũ mũno ta hau kabere.

Radoje Domanović nĩ agĩkua ta ithaa na nuthu thutha wa thaa thita cia ũtukũ tariki 17 mweri wa kanana, mwaka-ini wa 1908, ena ũkũrũ wa mĩaka 35, thutha wa gũthĩnĩka mũno na rimũnia na TB. Wĩra ũrĩa watigarire ũtarĩ mũcabithie ũkĩũra hĩndĩ ya Mbaara ya Mbere ya Thĩ. Nĩ ũndũ wa itemi inene harĩ kũrũana na mbũtũ cia kũregana na ũgarũrũku na ũgĩ wake, nĩ arendire mũno gũtwĩka mwandĩki njorwa wa ngano cia kwarahũra wa Serbia thũtha wa mogarũrũku ma karine ya 20.

Mabũku ma gũthoma[edit | edit source]

Ĩmwe cĩa mawĩra mooĩkaine mũno ma Radoje Domanovĩć nĩ ta maya:

  • Iria rĩa cumbĩ, 1902
  • Kũninwokwa merirĩria, 1898
  • Munene Marko gatagatĩ-inĩ ka a Serbia riita rĩa kerĩ, 1901
  • Meciiria ma ndegwa ya kawaida ya Serbia, 1902
  • Mũtongorĩa, 1902
  • Ndaimono, 1898
  • Stradija, 1902

Rora[edit | edit source]

Mĩandĩko ĩrĩa Radoje Domanović arĩkirie (Gĩgĩkũyũ) (English) (Serbian)